Čežnja za Evropom: Filozofske osnove ideje Evrope i evropskog identiteta

U ovoj knjizi ideja Evrope i evropski identitet/i sagledani su u prvom redu kroz filozofsko mišljenje uticajno u drugoj polovini 20. vijeka. Upravo u tom periodu i u političkoj teoriji i u praksi se uobličava zamisao i realizuje projekat stvaranja jedinstvene Evrope, koja se ponovo rađa nakon dva svjetska rata i suočava sa izazovima modernizacije, tehnološkog razvoja i globalizacije.

U prvom poglavlju predstavljen je metodološki okvir ovog istraživanja, a koji se najvećim dijelom gradi iz koncepcija filozofa (post)strukturalizma i postmoderne, koji odbijaju univerzalne istine, kritikuju metanaraciju i novi pristup pronalaze u dekonstrukciji, jer smatraju da svijetu u kome živimo više ne odgovara bezgranična vjera u racionalno i moć subjekta. Govoriti o poststrukturalizmu/postmoderni, ne znači ostati samo unutar prikazivanja filozofskog pravca, već predočiti i glavne karakteristike vremena postmodernosti.

Drugo poglavlje pruža uvid u sliku o Evropi, odnosno samom njenom nastanku, te načinu kako je danas vidimo i opisujemo. Početak je sadržan u mitu i u njegovim različitim interpretacijama, koje pokazuju na koji način je doživljavana Evropa u vrijeme kad nije predstavljala jedinstven prostor, niti je postojala svijest o evropskom. Kroz istoriju filozofije možemo pratiti razvoj ideje o odnosu inidvidue i zajednice, koja će predstavljati jedan od glavnih elemanata temelja savremenih (evropskih) demokratskih društava i država.

U trećem poglavlju pokazuje se šta je to u čemu se Evropa ogleda da bi pokušala pronaći vlastiti identitet i/ili identitete. Tu je, prije svega, pitanje odnosa vjere/religije i uma/nauke, bez čijeg bar djelimičnog rasplitanja se ne možemo ponovo vratiti savremenoj teoriji. Istovremeno, neophodno je susresti se sa onim što obilježava savremenu misao i stvarnost. Spoznati drugo, bilo blisko ili daleko, znači kroz nove spoznaje mijenjati i ono jučerašnje evropsko, onako kako to ukazuju feminističke, postkolonijalne, kulturološke teorije.

U četvrtom poglavlju se pokazuje kako se „ospoljava (evropski) duh“ u formi postmoderne, kada se susreće i sudara ono ontološko sa etičkim, filozofsko-političkim, egzistencijalnim. Ostajemo na tlu neizvjesnog i u pokušaju određenja postmoderne, kao i ideje i identiteta Evrope, a čini se da se još veća neizvjesnost pokazuje u onom ostvarenom realnom. Moderna i savremena Evropa kao pozornica razvoja, rasta i mijenjanja država-nacija, određenja nacionalnog i nacionalizma neizostavna je tema u ovom dijelu, kao i pitanje multikulturalnosti i kosmopolitzima.