KAKO SE RAZUMIJU RELIGIJSKI POJMOVI? Doprinos kognitivnog i emocionalnog razvoja

Cilj naučne monografije jeste da predstavi više radova, rađenih u periodu od gotovo dvadeset godina, koji se odnose na razumijevanje religijskih pojmova i proces stvaranja relacije sa bogom. U osnovi se nalazi pitanje doprinosa kognitivnog i emocionalnog razvoja razumijevanja različitih aspekata religioznosti. Srž monografije čine dva istraživanja rađena na uzorcima adolescenata uzrasta 16-17 godina i odraslih uzrasta 35 - 45 godina, koji se ne razlikuju u stepenu ovladanosti formalnim operacijama, ali se razlikuju po mogućnosti sticanja sistematskih saznanja o hrišćanskoj dogmi prezentovanoj kroz nastavu vjeronauka. Pohađanje nastave vjeronauka karakteristično je za adolescentni poduzorak, dok su odrasli školovani i odrastali u sistemu u kom religija nije bila dio obrazovnog plana, a nije ni predstavljala socijalno poželjnu vrijednost, što pokazuju istraživanja koja ćemo navesti u radu. U oba rada razumijevanje religijskih dogmi ispitivano je preko ispitivanja kvaliteta pojmova, koje ispitanici posjeduju o ovoj oblasti saznanja. U drugom radu pored ispitivanja kvaliteta religijskih pojmova uključene su i varijable koje određuju afektivnu vezanost prema ljudskim figurama i prema bogu, kao i varijable koje obuhvataju doživljaj boga i religiozne orijentacije.

Uz dva istraživanja koja čine srž monografije predstavljene su i pilot studije rađene u različitim vremenskim periodima. Četiri pilot studije, dvije rađene na uzorku adolescenata, a dvije na uzorku odraslih osoba, poslužile su kao osnova za provjeru instrumenata kreiranih za potrebe istraživanja. Razmatrane su u sklopu opisa instrumenata i sistema klasifikacije odgovora koji su takođe kreirani. Naredne četiri pilot studije obuhvatile su istraživanja religijskih pojmova djece i odraslih i ranije nisu predstavljane. Tri obuhvataju uzorke osnovnoškolaca, a jedna od njih uključuje i grafičko predstavljanje boga. Poslednja uključuje uzorak odraslih ispitanika. Zajedničko za sva istraživanja, kao i pilot studije, jeste da su koristila intervjue i za njih osmišljene procese klasifikacije odgovora, koji predstavljaju originalan doprinos razvoju istraživanja ove oblasti. Svi intervjui su snimani, zatim su skidani transkripti, a proces klasifikacije rađen je na transkriptima odgovora ispitanika. Sva istraživanja dominantno su kvalitativnog tipa i uključuju kvalitativnu metodologiju. Primjenjeni Intervju za ispitivanje razumijevanja religijskih pojmova i Intervju za procjenu afektivne vezanosti prema bogu, osmišljeni su od strane autora.